ارتودنسی دندان چیست؟

با توجه به نقش دندان‌ها در زیبایی صورت و لبخند، داشتن دندان‌هایی مرتب و زیبا، آرزوی هر فردی است. خوشبختانه امروزه می‌توان به کمک درمان ارتودنسی دندان، وضعیت دندان‌هایی که نامرتب هستند و یا در موقعیت نادرستی قرار گرفته اند، را بهبود بخشید. ارتودنسی دندان توسط بهترین متخصص ارتودنسی و به کمک روش‌های مختلف، انجام می‌شود و به رفع نامرتبی دندان‌ها و ناهماهنگی‌های بین فکی می‌پردازد. ارتودنسی دندان نه تنها به شما لبخند زیبایی می‌بخشد، بلکه منجر به بهبود عملکرد دهان و دندان نیز می‌شود. برای آگاهی از هر آن چه که باید در مورد ارتودنسی دندان بدانید، این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید.

ارتودنسی دندان چیست؟

به دانش و مهارت بهبود و رفع نامنظمی و نامرتبی دندان‌ها و اصلاح وضعیت غیر طیبعی فک بالا و پایین، ارتودنسی دندان اطلاق می‌شود. به عبارتی متخصص ارتودنسی از طریق روش‌های گوناگون و استفاده از انواع ارتودنسی با توجه به وضعیت بیمار، ناهماهنگی دندان‌ها و فک‌ها را رفع کرده و به دندان‌ها نظمی طبیعی می‌بخشد.

ارتودنسی دندان چگونه انجام می‌شود؟

ارتودنسی دندان با بهره گیری از وسیله خاصی که مربوط به ارتودنسی است و درون دهان قرار می‌گیرد، انجام می‌شود. با استفاده از این وسیله که براکت‌ها یا همان سیم‌های دندان هستند، دندان‌ها یا فک بالا و پایین در موقعیت درست خود قرار می‌گیرند. رایج‌ترین براکت‌ها همان قطعات فلزی کوچکی هستند که به دندان‌ها چسبانده می‌شود و به وسیله یک سیم فلزی به یکدیگر وصل می‌شوند. اما باید بدانید علاوه بر براکت‌های فلزی، انواع دیگری از براکت‌ها نیز وجود دارند و می‌توانید با توجه به وضعیت دندان‌ها و ترجیح خود، از انواع دیگر براکت استفاده کنید. در ادامه مراحل انجام ارتودنسی را شرح می‌دهیم.

اجزای ارتودنسی دندان

ارتودنسی دندان دارای عناصر ضروری گوناگونی است که از آنها برای ایجاد هماهنگی بین دندان ها و اصلاح ناهنجاری های دهان و دندان استفاده میشود. اجزای ارتودنسی با وجود یکدیگر کار میکنند؛ به این دلیل که دندان ها را طی گذشت زمان به جا های مورد نظر حرکت دهند. اجزای اصلی ارتودنسی دندان شامل براکت ها، سیم های ارتودنسی، لیگاتور ها، الاستیک یا کش ارتودنسی، لوازم جانبی مانند فنر، قلاب و… میشود.

براکت ها در حقیقت قطعات فلزی کوچکی هستند که اغلب از جنس فلز یا سرامیک میباشند و با متصل شدن به دندان ها شبیه به یک لنگر برای سیم های ارتودنسی عمل میکنند. سیم های ارتودنسی یا همان آرچ وایر ها، نازک و انعطاف پذیر بوده و با عبور کردن از میان براکت ها بر روی سطح دندان ها فشار ایجاد میکنند تا آنها را به سمت دلخواه هدایت کنند.

جهت ثابت نگه داشتن این آرچ وایر ها که در داخل براکت ها استفاده شده اند، از لیگاتور ها استفاده میکنند؛ مواد و نوع این لیگاتور ها با توجه به سیستم ارتودنسی خاص، متفاوت خواهد بود. در کل اجزای ارتودنسی دندان اهمیت زیادی برای رسیدن به حرکات موفق و مورد هدف دندان در طول درمان ارتودنسی دارند.

تاثیر رنگ بریس های ارتودنسی بر روحیه افراد

با انتشار کتاب “رنگ ها” توسط فیلسوف آلمانی Johann Wolfgang von Goethe در سال ۱۸۱۰، رنگ‌ها به عنوان ابزاری برای انتقال احساسات و روحیه افراد شناخته شده‌اند. در ارتودنسی نیز، انتخاب رنگ برای بریس‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر روحیه خود و اطرافیان دارد. رنگ‌های گرم مانند زرد، نارنجی و قرمز، اشتیاق و صمیمیت را به‌وجود می‌آورند، در حالی‌که رنگ‌های سرد مانند آبی و سبز، حس آرامش و سکون را به ارمغان می‌آورند. از این‌رو، توصیه می‌شود با توجه به روحیه خود و تأثیر مورد انتظار بر اطرافیان، رنگ بریس‌های ارتودنسی خود را انتخاب کنید. این انتخاب، به شما امکان می‌دهد نه‌تنها تأثیرات مثبتی بر روی محیط اجتماعی خود ایجاد کنید، بلکه بر روحیه شخصی خود نیز تأثیرگذار باشید.

مراحل انجام ارتودنسی دندان

مراحل انجام ارتودنسی دندان برای فک بالا و پایین، در چندین جلسه توسط متخصص ارتودنسی صورت می‌گیرد. در واقع انتخاب بهترین دندان پزشک یا ارتودنتیست، اولین قدم برای انجام ارتودنسی به شمار می‌رود؛ پس در انتخاب متخصص ماهر و باتجربه نهایت دقت را داشته باشید. پس از آن می‌توانید با طی مراحل زیر، با خیالی آسوده دندان‌های خود را ارتودنسی کنید. به طور کلی این ارتودنسی دندان در ۸ مرحله زیر انجام می‌گیرد:

مشاوره

در ملاقات نخست با دندانپزشک، معاینه و ارزیابی کلی از دندان‌های شما صورت می‌گیرد و می‌توانید در مورد مشکلات دندانی خود و انتطاری که از نحوه ارتودنسی دارید، با پزشک صحبت کنید تا متخصص ارتودنسی بتواند با توجه به وضعیت دندان‌ها و فک شما، بهترین تصمیم را در مورد چگونگی ارتودنسی دندان بگیرد. البته تصمیم گیری قطعی در این مورد، پس از عکس برداری از دندان‌ها امکان‌پذیر است.

عکس برداری

پس از مشاوره کلی با دندانپزشک، از دندان‌های شما توسط عکس OPG تصویر برداری می‌شود. به کمک عکس برداری از دندان‌ها می‌توان وضعیت قرار گیری دندان‌ها و ریشه آن‌ها در فک را مشاهده کرد. همچنین موقعیت دندان‌ها در ارتباط با سایر دندان‌ها و وضعیت فک، با استفاده از عکس برداری ارزیابی می‌شوند.

قالب گیری

پس از انجام مراحل بالا، با قالب گرفتن از دندان‌های شما، قالبی از وضعیت دندان‌ها پیش از ارتودنسی به دست خواهد آمد و وضعیت دندان‌ها به طور کلی مشخص خواهد شد.

ترمیم دندان‌ها

در برخی از موارد، پیش از انجام ارتودنسی نیاز به کشیدن یک یا چند دندان وجود دارد؛ همچنین گاهی پیش از ارتودنسی دندان به درمان‌های دیگری نظیر درمان پوسیدگی دندان، درمان ریشه دندان و… نیاز خواهید داشت.

براکت‌گذاری

در این مرحله، متخصص ارتودنسی با توجه به روش انتخابی برای ارتودنسی دندان، براکت‌ها را بر روی دندان‌ها نصب می‌کند.

مراقبت از دندان‌ها

پس از نصب براکت‌ها مراقبت از دندان‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مرحله باید از طریق مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و… بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید و تا جایی که می‌توایند از خوردن غذاهای شیرین و چسبناک، سفت و رنگی اجتناب کنید.

معاینه‌های دوره‌ای

در این مرحله از ارتودنسی دندان، پس از نصب براکت ها، در زمان‌هایی که متخصص دندانپزشک برای شما تعیین می‌کند، باید به صورت دوره‌ای برای معاینه به بهترین متخصص ارتودنسی در تهران مراجعه کنید.

استفاده از ریتینر

پس از طی دوره درمان و بهبود وضعیت دندان ها، پزشک براکت‌ها را جدا می‌کند و برای اینکه دندان‌ها در جای خود ثابت باقی بمانند، از ریتینر که نوعی ثابت کننده دندان است، به مدت شش ماه تا یک سال برای دندان‌های شما استفاده می‌کند.

انواع روش‌های ارتودنسی

ارتودنسی دندان ثابت

یکی از شیوه‌های متداول برای ارتودنسی دندان، ارتودنسی ثابت دندان می‌باشد. در این روش، بعد از نصب براکت‌ها تا پایان روند درمان، براکت‌ها از دهان خارج نمی‌شوند. مدت زمان درمان ارتودنسی ثابت، در حدود ۱ تا ۳ سال می‌باشد؛ مدت زمان دقیق درمان، برای هر بیمار بسته به سن بیمار، جنسیت او و وضعیت فک و دندان‌های بیمار متفاوت خواهد بود.

ارتودنسی دندان متحرک

همان طور که از نام ارتودنسی متحرک مشخص است، پس از نصب براکت ها، می‌توان آن‌ها را از دهان خارج کرد. این روش به دلیل راحتی بیشتر، از محبوبیت بسیاری برخوردار است. مدت زمان نصب و ساخت براکت‌های متحرک کوتاه‌تر است و استفاده از آن نیز آسان‌تر خواهد بود.

ارتودنسی نامرئی

چنان چه استفاده از ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی متحرک برای شما از نظر ظاهری خوشایند نیست و تمایلی به دیده شدن براکت‌ها در دهان خود ندارید؛ می‌توانید از براکت‌های نامرئی استفاده کنید. سه روش برای انجام ارتودنسی دندان نامرئی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به شرح زیر است:

ارتودنسی نامرئی دندان با روش لینگوال:

در این نوع ارتودنسی دندان، سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی در پشت دندان‌ها و درون قسمت داخلی نصب می‌شوند، به همین دلیل نمی‌توان آن‌ها را مشاهده کرد.

ارتودنسی نامرئی دندان با روش پلاک‌های شفاف:

در این روش از پلاک‌های نامرئی و اصطلاحا شیشه‌ای برای بیمار استفاده می‌شود.

ارتودنسی نامرئی با دستگاه‌های همرنگ دندان:

در این نوع از ارتودنسی نامرئی، از براکت‌های همرنگ دندان استفاده می‌شود که به اسانی قابل مشاهده نیستند.

انواع براکت های ارتودنسی

یکی از اجزای ارتودنسی که نقش مهمی در نتیجه درمان ارتودنسی دندان دارد، براکت های ارتودنسی میباشد؛ براکت ها انواع مختلفی دارند که با توجه به روش ارتودنسی شما از آنها استفاده میشود. در این بخش قصد داریم انواع براکت های ارتودنسی را بررسی کنیم و مزایا و معایب هر کدام از آنها را برای شما عزیزان ذکر کنیم:

براکت فلزی یا معمولی

براکت های فلزی یکی از بخش های مهم دستگاه ارتودنسی ثابت میباشند و معمولا این براکت ها را از جنس فولاد ضد زنگ یا آلیاژ های دیگر میسازند. براکت های فلزی با استفاده از چسب دندان، به سطح های جلویی دندان ها وصل میشوند. براکت های فلزی در شکل و اندازه های مختلف موجود هستند.

مزایا

از مزایای این براکت ها میتوان به ساختار محکم آنها اشاره کرد که این امکان را ایجاد میکند تا در طول درمان ارتودنسی در برابر فشار های وارد شده، مقاومت کنند.

معایب

رنگ نقره ای یا طوسی رنگ این براکت ها برای برخی افراد خوشایند نبوده و به نوعی ظاهر دهان را در طول درمان ارتودنسی، ناخوشایند میکند.

براکت پشت دندان

براکت های پشت دندان که به لینگوال نیز معروف هستند، یک دستگاه ثابتی میباشند که جهت اصلاح ناهماهنگی های میان دندان ها و قرارگیری نامنظم آنها مورد استفاده قرار میگیرند. این براکت ها به صورت سفارشی ساخته شده و به پشت دندان چسبیده میشوند. به طور کلی این براکت ها هیچ علائمی از نمای جلو ندارند.

مزایا

مزایای این براکت ها این است که در ظاهر آشکار نیستند و مناسب افرادی است که با نمایان شدن ارتودنسی و ظاهر آن مشکل دارند.

معایب

این نوع براکت ها ممکن است در پشت دندان ها رنگ باقی بگذارد و اثر آنها باقی بماند که به نوعی معایب این براکت میباشد.

براکت شفاف

براکت های شفاف که معمولا به براکت نامرئی نیز معروف هستند، یکی از پیشرفت های بزرگ در زمینه درمان ارتودنسی میباشد و به نوعی جایگزین خوبی برای براکت های فلزی است. اکثرا این براکت ها را از پلی کربنات میسازند و با رنگ دندان مطابقت دارند.

مزایا

براکت های شفاف از آنجایی که نامرئی و همرنگ دندان ها هستند، از دید عموم خارج است و ظاهر ناخوشایندی همچون براکت  فلزی ندارند.

معایب

این براکت ها نسبت به براکت های فلزی مقاومت و دوام کمتری دارند و ممکن است زمان بیشتری برای مشاهده تاثیر آنها صرف شود.

براکت سرامیکی

براکت های سرامیکی یکی از انواع براکت ارتودنسی است که جهت تراز و منظم کردن دندان ها مورد استفاده قرار میگیرد. براکت سرامیکی از کیفیت بالایی برخوردار بوده و با رنگ طبیعی دندان همخوانی دارد. این براکت ها نیز در مقایسه با براکت های فلزی کمتر قابل مشاهده هستند.

مزایا

براکت سرامیکی به دلیل همرنگ بودن با دندان ها، کمی غیر قابل تشخیص بوده و به همین دلیل از محبوبیت بالایی برخوردار است.

معایب

براکت های سرامیکی نسبت به براکت های فلزی، کمی شکننده بوده و برای نگهداری نیاز به دقت زیادی دارند.

چه کسانی به ارتودنسی دندان نیاز دارند؟

به طور کلی چنان چه شما و یا کودک شما، دارای یکی از مشکلات زیر هستید، می‌توانید برای درمان ارتودنسی دندان به یک متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید:

اگر فاصله بین دندان‌های شما وجود دارد.

اگر دندان‌ها کج یا بیرون زده هستند.

چنان چه یک یا تعدادی از دندان‌ها داخل رفته باشند.

اگر وضعیت شلوغی و ازدحام دندان‌ها درون دهان شما وجود داشته باشد.

اگر دندان‌های فک بالا یا پایین بیش از حد جلو باشند.

چنان چه انحراف فک وجود داشته باشد.

اگر دندان‌ها پشت فک قرار گرفته باشند.

و…

سن مناسب برای ارتودنسی دندان چه سنی است؟

به طور کلی در هر سنی می‌توان ارتودنسی دندان انجام داد، اما چنان چه در سن کودکی انجام شود، نتیجه بخش‌تر خواهد بود و دروه درمان نیز کوتاه‌تر می‌شود. از آن جایی که هدف از ارتودنسی دندان، بهبود اختلالات فکی و دندانی است، بهتر است شروع این کار در سنین کودکی باشد. توصیه می‌شود کودکانی که زیر ۷ سال سن دارند، برای معاینه و مشاوره به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند.

مزایا و کاربردهای ارتودنسی دندان

از جمله مزایای ارتودنسی دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس به دلیل تاثیر بر زیبایی لبخند و چهره شما

رفع ناهماهنگی دندان‌ها و مرتب کردن دندان‌های کج و نامنظم

بهبود توانایی‌هایی فرد در جویدن غذا و صحبت کردن

کاهش سایش دندان ها و آسیب به سطح آن‌ها

رفع جلوزدگی دندان‌ها که در هنگام بستن لب‌ها مشکل ایجاد می‌کند.

برطرف کردن ازدحام فضای بین دندان‌ها

رفع فاصله بین دندان‌ها که در زیبایی فرد تاثیر می‌گذارد.

عوارض ارتودنسی دندان

ارتودنسی نیز مانند تمام روش های درمانی ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد و از این موضوع مستثنی نیست. عوارض ارتودنسی دندان شامل اثرات و چالش های نامطلوب و آزاردهنده ای میباشد که ممکن است در طول درمان ارتودنسی یا پس از آن در شما رخ دهد. عوارض ارتودنسی دندان میتواند عواملی مانند مواد ارتودنسی، دستگاه های ارتودنسی، آلرژی های فرد و… داشته باشد. از عوارض شایع ارتودنسی که در اغلب افراد مشاهده شده میتوان به حساسیت به مواد ارتودنسی، تحلیل ریشه دندان و تحریک بافت نرم اشاره کرد.

علاوه بر مواردی که در خصوص عوارض ارتودنسی ذکر شد، گاهی اوقات نیز ممکن است عوارضی همچون اختلالات مفصل گیجگاهی فکی و بی نظمی در آن نمایان شود. اثرات طولانی مدتی مثل نگرانی های ظاهری نیز ممکن است پس از اتمام درمان در شما ایجاد شوند.

بنابراین برای کاهش این عوارض و به حداقل رساندن آنها، باید مشکلات دندانی خود را هر چه زودتر شناسایی کنید و در صورت ارتودنسی دندان های خود، تحت نظارت منظم متخصص خود قرار گرفته و مراقبت های پس از ارتودنسی را به دقت رعایت کنید.

ارتودنسی پیشگیری

ارتودنسی پیشگیری در اصل رویکردی برای جلوگیری از ایجاد مشکلات احتمالی ارتودنسی پیش از شدید شدن آنها میباشد؛ ارتودنسی پیشگیری با توجه به اینکه از خدمات حوزه دندانپزشکی میباشد، در مرحله های ابتدایی رشد و تکامل بیمار و با هدف رویش طبیعی دندان ها و تاثیرگذاری بر رشد فک انجام میشود.

ارتودنسی پیشگیری موجب تراز صحیح دندان ها در فک شده و این رویکرد جهت پیشگیری از آسیب های احتمالی ناشی از مکیدن انگشت شست، فشار دادن زبان روی دندان و… انجام میشود. با استفاده از این روش میتوانید از گسترش مشکلات دندانی خود و استفاده از درمان های گسترده تر در آینده مانند استفاده از بریس های ارتودنسی پیشگیری کنید.

هزینه ارتودنسی دندان

هزیته ارتودنسی دندان تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. عوامل زیر می‌توانند در تعیین میزان هزینه ارتودنسی دندان تاثیر گذار باشند:

میزان تخصص دندانپزشک

بدیهی است هر چه میزان تخصص و مهارت دندانپزشک بیشتر باشد، دستمزد او بالاتر خواهد بود؛ اما به یاد داشته باشید که انجام ارتودنسی نزد یک پزشک ماهر، شما را از دچار شدن به عوارض ناخواسته بعدی در امان نگه می‌دارد.

سن مراجعه کننده

با توجه به اینکه انجام ارتودنسی دندان در سنین پایین‌تر موجب درمان راحت‌تر و سریع‌تر می‌شود، هزینه کمتری نسبت به ارتودنسی در سنین بزرگسالی خواهد داشت.

نوع روش ارتودنسی

برای انجام ارتودنسی دندان، روش‌های متنوعی وجود دارد. در این میان ارتودنسی ثابت از هزینه بالاتری نسبت به ارتودنسی متحرک برخوردار است. همچنین در میان روش‌های ارتودنسی ثابت، ارتودنسی لینگوال نیاز به مهارت بیشتری دارد و به همین دلیل هزینه بالاتری خواهد داشت.

مدت زمان درمان

هر چه روند درمان آهسته‌تر باشد و بیشتر طول بکشد، هزینه ارتودنسی افزایش می‌یابد.

هزینه‌های جانبی

برخی از افراد به سایر بیماری‌های دهان و دندان مبتلا هستند و باید پیش از انجام ارتودنسی به درمان این بیماری‌ها بپردازند. با توجه به اینکه در کنار درمان ارتودنسی، به چه درمان‌های دیگری نیاز پیدا می‌کنید، هزینه کلی ارتودنسی متفاوت خواهد بود.

فیلم حرکت دندان در ارتودنسی | فیلم ارتودنسی دندان

سوالات متداول

آیا ارتودنسی دندان درد دارد؟

در هنگام تنظیم براکت‌ها بر روی دندان، بیمار ممکن است تا چند روز احساس ناخوشایندی داشته باشند. همچنین برخورد براکت‌ها با گونه، دندان و لب، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی برای بیمار شود. به طور کلی درد و احساس ناخوشایند پس از محکم شدن براکت‌ها موقتی بوده و پس از یک یا دو روز برطرف می‌شود.

تاثیر و ماندگاری ارتودنسی دندان چقدر است؟

ارتودنسی دندان، درمان دائمی برای رفع ناهنجاری‌های دندانی شناخته می‌شود، اما شرایط مراقبت و نگهداری از دندان‌ها پس از ارتودنسی نیز بر روی ماندگاری این روش تاثیر گذار خواهد بود وعدم مراقبت صحیح می‌تواند باعث بازگشت درمان شود.

جمع‌بندی

با توجه به نقش دندان‌ها در زیبایی چهره، انجام ارتودنسی دندان برای داشتن دندان‌هایی مرتب و زیبا، بسیار رایج و محبوب است. یکی از دغدغه‌های افرادی که قصد انجام ارتودنسی دارند، آگاهی از نحوه انجام ارتودنسی دندان و میزان هزینه این نوع درمان می‌باشد. در این مقاله به چگونگی انجام ارتودنسی دندان و هزینه آن پرداختیم. در نهایت به یاد داشته باشید هرگز برای پرداخت هزینه کمتر، به هر مرکز درمانی ناشناخته مراجعه نکنید و پیش از اقدام برای درمان، از انتخاب بهترین متخصص ارتودنسی اطمینان پیدا کنید.